- Szczegóły
- Autor: Administrator
- Kategoria: Zabytki i obiekty
- Odsłon: 17945
Krypty pod bazyliką w Sanktuarium Matki Bożej Chełmskiej zostały po raz pierwszy otwarte w dniach 28-30 września 2018 roku. W tym czasie trwała I Międzynarodowa Konferencja "Góra Chełmska między teraźniejszością, a historią i Archeologią".
Zapraszamy do zwiedzania oraz zapoznania się z galerią zdjęć i przemówieniami prelegentów z konferencji.
- Szczegóły
- Autor: Ks. Kazimierz Bownik
- Kategoria: Zabytki i obiekty
- Odsłon: 9457
Zdjęcia:
- Tadeusz Boniecki,
- Mariusz Ogrodnik
Pierwszy charyzmatyczny proboszcz Parafii Mariackiej Ks. Kan. Julian Jakubiak tuż przed wybuchem II wojny światowej ogłosił konkurs na budowę Drogi Krzyżowej na Górze Chełmskiej. Wojna udaremniła ten zamysł. Trudne lata powojenne nie sprzyjały podejmowaniu tego typu inwestycji, toteż 7 września 1954 r. Ks. Bp Piotr Kałwa, Ordynariusz Lubelski, nawiązując do idei Ks. Jakubiaka, erygował Kalwarię Chełmską i polecił w miejscach przewidzianych na poszczególne stacje postawić dębowe krzyże.
- Szczegóły
- Autor: Ks. Tomasz Kościk
- Kategoria: Zabytki i obiekty
- Odsłon: 8933
W dniu 27 sierpnia został przywieziony na Górę Chełmską dzwon „Marya”, który na zlecenie Parafii Mariackiej został przetopiony i na nowo odlany w firmie „Felczyńscy” w Przemyślu. Dzwon - dwukrotnie pęknięty - nie nadawał się do kolejnej naprawy, stąd proboszcz parafii Ks. Infułat Kazimierz Bownik podjął decyzję o przetopieniu go i odlaniu na nowo.
Historia dzwonu rozpoczęła się w roku 1937, gdy powołano Komitet Fundacji Dzwonów dla Góry Chełmskiej oraz postanowiono ufundować na razie jeden z trzech projektowanych dzwonów. Zadanie to powierzono firmie Felczyńskich, która swoją siedzibę miała w Przemyślu. 20 czerwca 1938 r. zawarto z firmą „Felczyński i S-ka” umowę, w której Ludwik Felczyński zobowiązuje się dostarczyć dla kościoła w Chełmie jeden dzwon w tonie „Cis” o wadze ok. 1950 kg. Dzwon ma być odlany z metalu pierwszej jakości (78% oczyszczonej miedzi, 22% cyny) i dostarczony do dnia 2 września 1938 r. Materiał zebrany przez ludność został wysłany koleją po 5 lipca 1938 r.
- Szczegóły
- Autor: Ks. Kazimierz Bownik
- Kategoria: Zabytki i obiekty
- Odsłon: 9445
Z kroniki 2004 r – 16 maj
…Porządkując sukcesywnie teren Góry Chełmskiej, należało zdecydować co zrobić z dawnym podwórzem bazyliańskim, gdzie poza starą studnią nie było już żadnych śladów po dawnych zabudowaniach gospodarskich.(...) Rozmawiałem na ten temat z wieloma osobami, niestety bezowocnie. Dopiero jesienią 2003 roku, lektura książki mojego wieloletniego wikariusza Ks. Ryszarda Kopra – obecnie pracującego w Stanach Zjednoczonych pt. „Listy z Nowego Jorku”, a w niej rozdział „Pani Long Island” stała się dla mnie natchnieniem, Rosarium – Zielony Różaniec.
- Szczegóły
- Autor: Administrator
- Kategoria: Zabytki i obiekty
- Odsłon: 7541
Nieco dalej, już na pn. skłonie chełmskiej góry znajduje się cmentarz wojenny, schodzący tarasami ku ul. 1 Pułku Szwoleżerów. Powstał w 1915 r. i w części górnej mieści groby żołnierzy niemieckich i rosyjskich, poległych podczas I wojny światowej. Nieco niżej znajdują się mogiły 22 żołnierzy Września. Na najwyższym poziomie cmentarza, od strony wsch. ulokowano zbiorową mogiłę 12 żołnierzy, z por. Henrykiem Dzianotem, poległych w 1939 r.
W części środkowej znajduje się kwatera z grobami żołnierzy WP, poległych w walkach z polskim i ukraińskim podziemiem w l. 1944-46, a wśród nich 14 żołnierzy WOP. Tu też znaleźć można groby działaczy lewicowych.
- Szczegóły
- Autor: Administrator
- Kategoria: Zabytki i obiekty
- Odsłon: 7947
U podnóża wzniesienia, przy wjeździe na Górę Zamkową od strony ul. Hrubieszowskiej stoi nieduży budynek ORGANISTÓWKI, pochodzący z przeł. XIX i XX w
Utrzymany w stylu klasycystycznym, ze skromnym wystrojem architektonicznym, przykryty jest czterospadowym dachem. W czasie okupacji znajdował się w nim zaimprowizowany szpitalik miejski. Obecnie znajduje się tam siedziba Chełmska Delegatura Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
- Szczegóły
- Autor: Administrator
- Kategoria: Zabytki i obiekty
- Odsłon: 5606
W pd.-zach. narożniku placu katedralnego stoi KOSTNICA kościelna, murowana, wzniesiona na rzucie kwadratu, przykryta dachem namiotowym. Stanowi ona dość efektowny akcent w całym zespole.
- Szczegóły
- Autor: Administrator
- Kategoria: Zabytki i obiekty
- Odsłon: 6082
Poza Bramą Uściłuską, na terenie Parku XXX-lecia, przy dawnym trakcie usytuowana jest murowana KAPLICZKA z końca XIX w., typu domkowego, na rzucie kwadratu, kryta dachem dwuspadowym. Prześwit od frontu sklepiony jest łukiem odcinkowym i flankowany pilastrami. We wnętrzu umieszczono replikę obrazu Matki Boskiej Chełmskiej.
- Szczegóły
- Autor: Administrator
- Kategoria: Zabytki i obiekty
- Odsłon: 5702
W odległości 50 m na wsch. od nasypu Wysokiej Górki znajduje się pośród ogródków warzywnych, na zapleczu budynku dawnego klasztoru Bazylianów, STUDNIA DOLNEGO ZAMKU. Jej średnica wynosi 2,7 m, a głębokość 60 m. Jest ocembrowana ciosami z opoki, jednakże cembrowina nie wystaje ponad poziom gruntu, a otwór jej przykryto masywną płytą betonową. Obecnie jest sucha, do czego przyczyniła się przede wszystkim chełmska cementownia, która pobiera do celów produkcyjnych duże ilości wód głębinowych.
- Szczegóły
- Autor: Administrator
- Kategoria: Zabytki i obiekty
- Odsłon: 7994
Od strony pn., w sąsiedztwie bazyliki stoi piętrowy budynek dawnego klasztoru Bazylianów, użytkowany obecnie do celów mieszkalnych.
Wzniesiony został w l.1640-49 przez biskupa unickiego Metodego Terleckiego, przy współudziale Jakuba Suszy, późniejszego rektora seminarium funkcjonującego w tym obiekcie. Parter posiada sklepienia kolebkowo-krzyżowe. Na piętrze od strony zach. znajduje się obszerna sala dawnego refektarza, przykryta kolebką z lunetami.
Plac przed katedrą okala od pn. budynek dawnego Bractwa Cerkiewnego, wzniesiony w końcu XIX w. po kasacie unii, obecnie użytkowany do celów mieszkalnych. Jest to obiekt jednopiętrowy, założony na rzucie litery L, utrzymany w stylu klasycystycznym. Pierwotnie przed wejściem stał kolumnowy portyk.
- Szczegóły
- Autor: Administrator
- Kategoria: Zabytki i obiekty
- Odsłon: 5947
W bezpośrednim sąsiedztwie katedry, od jej pd. strony znajduje się dawny pałac biskupów unickich, fundowany przez biskupa Józefa Lewickiego w l. 1711-30. Obecnie pełni on funkcję kancelarii parafialnej. Jest to budynek jednopiętrowy, z częściowo sklepionymi pomieszczeniami parterowymi, kryty dachem 4-spadowym, pozbawiony dawnego wystroju architektonicznego. Wewnątrz zachowała się częściowo XVIII-wieczna stolarka z supraportami. Od strony wsch. dobudowano w końcu XIX w. dwukondygnacyjne skrzydło mieszkalne, z dużą salą na piętrze, służącą za kaplicę. Jest ona przykryta interesującym, pozornym sklepieniem zwierciadlanym. Budynek opatrzony jest skromnym wystrojem architektonicznym, w postaci profilowanych gzymsów, lizen i ram.
Wspólną pierzeję z pałacem tworzy pobazyliański, parterowy budynek gospodarczy - dawna wozownia. Zbudowana na przeł. XVII i XVIII w., obecnie przekształcona na dom katechetyczny, kryta blaszanym dachem dwuspadowym, od strony dziedzińca katedralnego otwarta jest krużgankiem filarowo-arkadowym, z oknami wychodzącymi na pd.
- Szczegóły
- Autor: Administrator
- Kategoria: Zabytki i obiekty
- Odsłon: 10641
Przed budynkiem bazyliki, obok Wysokiej Górki, stoi 4-kondygnacyjna dzwonnica z 1878 r., wzniesiona jako symbol triumfu prawosławia po kasacie unii. Pierwotnie zaplanowana na rzucie krzyża greckiego, po przebudowie w końcu lat trzydziestych jest kwadratowa. W 1939 r. została podwyższona o jedną kondygnację wg proj. Antoniego Forkiewicza.
- Szczegóły
- Autor: Administrator
- Kategoria: Zabytki i obiekty
- Odsłon: 8125
W podcieniu, od strony wsch., znajdują się kręcone schody prowadzące do pomieszczenia na piętrze Bramy Uściłuskiej, zw. też Brzeską. Niegdyś zamkowa, później klasztorna, wzniesiona została w 1616 r. dla obrony zespołu od wsch., którędy przebiegał trakt wiodący do Uściługa nad Bugiem. W poł. XVIII w. bramę przebudowano i wówczas nadano jej efektowny wystrój barokowy. Jest to obiekt dwukondygnacyjny, z przejazdem w przyziemiu, o sklepieniu kolebkowo-krzyżowym z gurtami.
Pomieszczenie na piętrze, przykryte płaskim stropem, otwarte jest na zewnątrz prostymi oknami w obramieniach, a dwuspadowy dach pokryty jest dachówką klasztorną. Elewacje wyposażono w bogaty wystrój architektoniczny. Budynek wieńczą barokowe szczyty. Brama, z uwagi na duże walory artystyczne, stanowi cenny zabytek, a przy tym jest to jedyny zachowany w całości obiekt wchodzący w skład dawnych obwarowań miejskich. Z obu stron bramy przylegają budynki gospodarcze, należące dawniej do klasztoru Bazylianów.
Dziedziniec katedralny zamyka od wsch. dawny budynek gospodarczy, wzniesiony na przeł. XVII i XVIII w., parterowy, pod czterospadowym, krytym blachą dachem. Jego pn.-wsch. narożnik wsparty jest masywną skarpą. Oficyna ta od pd. przylega bezpośrednio do Bramy Uściłuskiej. Obecnie jest to Dom Pielgrzyma (czynny cały rok - 53 miejsca tel. 5643631, 5653656)
- Szczegóły
- Autor: Administrator
- Kategoria: Zabytki i obiekty
- Odsłon: 9935
Dawna katedra unicka, obecnie kościół parafialny - Bazylika Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, wzniesiona w poł. XVIII w., stoi na miejscu cerkwi pod tym samym wezwaniem, fundowanej przez Daniela Romanowicza ok.1260 r., a rozebranej w I poł. XVIII w. Po przyjęciu w 1596 r., na soborze brzeskim, unii kościelnej, świątynia chełmska stała się katedrą obrządku greckokatolickiego. Piąty z kolei chełmski biskup unicki, Metody Terlecki (1629-48), po pożarze w 1640 r., odbudował ją, wprowadzając przy okazji nieduże zmiany. Po upływie niespełna 100 lat zaistniała potrzeba jej powiększenia. Toteż biskup Józef Lewicki (1710-30) podjął w 1711 r. prace remontowe, dobudowując nawę poprzeczną. Niestety, roboty te przeprowadzone zostały w sposób niesolidny, tak że już niedługo potem budynek groził zawaleniem. Następca Lewickiego, biskup Felicjan Wołodkowicz (1731-56) uznał, że obiekt nie nadaje się do remontu, zlecając jego całkowitą rozbiórkę i budowę na tym samym miejscu nowej, znacznie już większej świątyni. Prace rozpoczęto w 1735 r., a budowę w stanie surowym ukończono w 1756 r. W tym czasie na stolcu kurii chełmskiej zasiadał już biskup Maksymilian Ryło (1756-84). On też zakończył inwestycję i ufundował bogaty wystrój snycerski wnętrza świątyni, dzieło znanego lwowskiego art. Michała Filewicza.
- Szczegóły
- Autor: Administrator
- Kategoria: Zabytki i obiekty
- Odsłon: 7310
Wysoka Górka to wczesnośredniowieczne grodzisko, którego sztucznie usypane wzniesienie ma 7-15 m wysokości względnej i zajmuje pow. majdanu ok. 60 x 40 m. W tym miejscu istniał, pochodzący z ok. X w., gród, który wchodził w skład systemu obronnego, utworzonego przez związek plemienny Lędzian sandomierskich.
Tu właśnie, na Wysokiej Górce, znajdowała się kolebka Chełma, z tym miejscem wiążą się jego najstarsze dzieje, które są ściśle zrośnięte z historią państwa polskiego. Chełm jest jedną z najstarszych miejscowości polskich, można powiedzieć, że jest rówieśnikiem naszej państwowości.
Pierwotny gród chełmski przetrwał do XII w. Do tego czasu przechodził dwukrotnie we władanie książąt ruskich i ponownie był odzyskiwany. Później, na skutek najazdu, czy też pożaru, uległ całkowitemu zniszczeniu, a jego nasyp porósł lasem. Ten okres letargu trwał przez cały wiek XII i dopiero na pocz. XIII stulecia gród został odbudowany.