Z kroniki organ
Dnia 02 lutego 1946r. Ks. Proboszcz Marceli Mrozek poinformował z ambony o możliwości budowy organów w Katedrze, ponieważ rozpoczęła pracę Firma Wiesława Biernackiego w Krakowie. W pierwszej wersji miały powstać nowe organy 41 głosowe, 3 manuały jednak 22 października 1946r. Pan Biernacki przysłał pismo, w którym pisze, że Firma ta otrzymała do sprzedania organy o 40 głosach, 3 manuałach i pedale, systemu stożkowo – pneumatycznego z 3 głosami językowymi. 14 listopada 1946r. podpisano z Firmą Biernacki i Spółka z siedzibą w Krakowie umowę na zmontowanie tychże organ w Katedrze na Górze Chełmskiej.
Powołano Komitet Budowy Organów, który pomagał zbierać fundusze. Do komitetu wybrano:
- przewodniczący: prof. Kazimierz Janczykowski
- vice przewodniczący: insp. Feliks Sobieszczuk
- skarbnik: dyr. Ksawery Nojdeka
- sekretarz: organista Józef Kaczorek
Organy do Chełma sprowadzono wagonem kolejowym, a z dworca do Katedry samochodem oraz w rękach (pomagali uczniowie Technikum Mechanicznego). Montaż trwał kilka miesięcy i chociaż na częściowo złożonym instrumencie zagrał Pan Józef Kaczorek – organista w czasie Rezurekcji, to całość ukończono 31 sierpnia 1947 roku.
Organy te są instrumentem czterdziestogłosowym, trzymanuałowym z pedałem o trakturze pneumatycznej. Powstały w pierwszym dziesięcioleciu XX wieku. Analiza porównawcza wskazuje na firmę Schlag und Söhne jako wykonawcę.
Manuał I | Manuał II | Manuał III | Pedał |
56 tonów | 56 tonów | 56 tonów | 30 tonów |
Gedak 8’ | Cornet ang. 8’ | Voix cel 8’ | Posaunce 16’ |
Gemsh 8’ | Mixtura 4 fach | Aeoline 8’ | Quintbass 10 2/3’ |
Doppelflet 8’ | Oktave 4’ | Liebl. Ged 16’ | Octave 4’ |
Gamba 8’ | Traversflet 4’ | Liebl. Ged 8’ | Octave 8’ |
Principal 8’ | Quintat 16’ | Solaflet 8’ | Cello 8’ |
Bourdon 14’ | Principal 8’ | Geigprcpl 8’ | Bassflet 8’ |
Rohrflet 4’ | Schalamei 8’ | Frenflet 4’ | Principal 16’ |
Oktave 4’ | Cornetflet 8’ | Fugara 4’ | Violon 16’ |
Piccolo 2’ | Rohrflet 8’ | Oboe 8’ | Subbas 16’ |
Rauschqu 2 2/3’ 2’ | Dolce 8’ | ||
Cornet 3-4 fach | |||
Trompete 8’ |
Identyczne połączenia znajdują się jako guziki tuż pod klawiaturą. Ponadto są tam:
- wyłącznik registrów
- wyłącznik crescenda
- pion pedału
- mezzo forte
- tutti
- włącznik i wyłącznik wolnej kombinacji
- wyłącznik głosów języczkowych
Przy klawiaturze nożnej znajdują się jedynie dźwignia z napisem Sup. Oct.I an I – włącza tremolo III manuału, jest też tam wałek crescendo i pedał żaluzji.
Klawiatury pełne ze skalą:
Manuały C-g3
Pedał C-f1
Organiści pracujący w tej parafii:
– Józef Kaczorek ... – 1970
– s. Feliksa 1970 – 1980
– Adam Wójcik 1980 – ...
Renowacje
Pod koniec lat siedemdziesiątych, organy wymagały już kapitalnego remontu.
W 1983 r. Ks. Kan. Kazimierz Bownik – Proboszcz, sprowadza firmę z Rzeszowa, która pod okiem Ks. Prof. Jana Chwałko z KUL-u wymienia uszkodzone mieszki, oczyszcza i stroi wszystkie głosy. Niestety pod koniec lat dziewięćdziesiątych okazuje się, że uległy uszkodzeniu mieszki, które nie zostały wcześniej wymienione.
Po konsultacji z przedstawicielami Komisji Archidiecezjalnej, O. Dr Waldemarem Kapciem O. P. i Ks. Mgr Stefanem Czerniejem, obecny proboszcz Ks. Kazimierz Bownik podejmuje decyzję przeprowadzenia kapitalnego remontu organów i wymianę wszystkich (!) mieszków. Dzięki życzliwości obydwu Wojewodów Chełmskich: mgr Mariana Cichosza i mgr Leszka Burakowskiego udało się uzyskać z Wydziału Kultury U. W. poważne dofinansowanie tej inwestycji.
Wykonawcą jest mgr Krzysztof Teresiński, który powoli, ale bardzo dokładnie wykonuje tę żmudną pracę i latem 1999 r. organy są w pełni sprawne.